ایران زمین من

از روز های ارزشمند گذشته های دور که یادگارهایی از آن به جا مانده است می توان به «خرم روز»  اشاره کرد. نخستین روز دی ماه، شاید به دلیل گرامی داشت صفات خداوند، جشنی در میان ایرانیان روزگاران کهن با نام «خرم روز» رواج داشته است. جالب آنکه از برخی روایات بر می آید که در این روز برابری و برادری مورد توجه بوده است.

روز نخست ماه

در گاهشماری ایرانی روز یکم هر ماه اورمزد روز (یا هرمزد روز) نام دارد.

خرم روز

در دی ماه از آنجایی که دی هم یکی از صفات برجسته خداوند است، روز نخست آن از ارزش ویژه ای برخوردار بوده است. ایرانیان این روز را «خرم روز» می نامیدند و جشن های ویژه ای برگزار می نمودند.

البته ممکن است با تاریخ های گوناگونی برای گرامی داشت این روز برخورد کرده باشید، این بدان جهت است که گاهشماری باستانی با گاهشماری امروزی کمی متفاوت بوده است.

واژه «دی» در اوستا، دتهوش (Dat – Hush) یا دزوه (Daz – Vah) می باشد که به معنی دادار یا آفریننده و آفریدگار که همیشه برای اهورامزدا صفت آورده شده است. واژه دی از مصدر «دا» آمده که در اوستا و فرس هخامنشی و سانسکریت به معنی دادن، آفریدن، ساختن و بخشودن است. در پهلوی داتن و در فارسی دادن شده، که از همین ریشه است.

ابوریحان بیرونی در اثر بسیار ارزشمندش یعنی «آثار الباقیه»، رسم بسیار زیبایی درباره «خرم روز» می آورد. وی می نویسد :

در این روز عادت ایرانیان چنین بود که پادشاه از تخت شاهی به زیر می آمد و جامه سپید می پوشید و در بیابان بر فرشهای سپید می نشست... پادشاه با دهقانان و برزیگران مجالست می کرد و در یک سفره با ایشان غذا می خورد و می گفت: «من امروز مانند یکی از شما هستم و من با شما برادر هستم زیرا قوام دنیا به کار هایی است که به دست شما می شود و قوام عمارت آن هم به پادشاه است... من که پادشاه هستم با شما برزیگران برادر خواهم بود و مانند دو برادر مهربان خواهیم بود به خصوص که دو برادر مهربان، هوشنگ و ویکرد چنین بودند...»